Rozmowa z dr. hab. Markiem Kuliszem z Wydziału Nauk Społecznych PANS w Nysie
Rozmawia: Miłar Kokoszka (Portal Nysa)
Data rozmowy: 10 lipca
„Ekstremalne zjawiska pogodowe to nasza codzienność. Musimy być przygotowani, by minimalizować skutki”
Gościem Portalu Nysa jest dr hab. Marek Kulisz z Wydziału Nauk Społecznych Państwowej Akademii Nauk Stosowanych w Nysie (PANS). Uczelnia od początku roku aktywnie włącza się w szkolenia samorządowców z ochrony ludności i zarządzania kryzysowego, realizowane we współpracy z Opolskim Urzędem Wojewódzkim.
– Nie ma państwa, które w 100 proc. zapewni bezpieczeństwo. Możemy jednak wdrożyć procedury i przygotować ludzi tak, by zminimalizować skutki zdarzeń – podkreśla dr hab. Kulisz.
Po powodzi – nowe lekcje i obowiązki
Ekspert przypomina, że wrześniowa powódź w powiecie nyskim i kłodzkim wciąż pozostawiła ślady w infrastrukturze. Ostatnie epizody związane z niżem genueńskim pokazują, że ekstremalne zjawiska pogodowe stają się w Polsce normą.
– Odbudowa potrwa lata. Pytanie brzmi: czy wyciągnęliśmy wnioski? Dziś kluczowa jest gotowość na poziomie lokalnym: wójt, burmistrz, prezydent, a w razie potrzeby starosta – to oni muszą mieć procedury i wiedzieć, co robić – mówi.
Zgodnie z nową ustawą o ochronie ludności i obronie cywilnej, wszyscy samorządowcy przechodzą szkolenia. Część zajęć odbyła się na PANS w Nysie, m.in. z wykorzystaniem symulatora zarządzania kryzysowego (Teldat), który wspiera proces decyzyjny.
– Technologia nie zastąpi człowieka. Decyzje podejmują organy samorządu. Narzędzia pomagają, ale podstawą są procedury, ćwiczenia i komunikacja.
Społeczeństwo – od „pospolitego ruszenia” do zorganizowanej pomocy
Dr hab. Kulisz zwraca uwagę, że spontaniczna pomoc mieszkańców podczas zagrożeń jest cenna, ale musi być wcześniej przygotowana i zorganizowana.
– Mamy w Polsce tradycję „pospolitego ruszenia”. Potrzebujemy zorganizowanej akcji społecznej, opartej na prawie i jasnych zadaniach. Ludzie powinni wiedzieć, jakie mają obowiązki i gdzie się kierować w razie ewakuacji.
Ważny element to również edukacja domowa – podstawowe zapasy na 2–3 dni i świadomość funkcjonowania bez prądu czy internetu.
Rola lokalnych mediów: szybko, rzetelnie, bez paniki
W rozmowie mocno wybrzmiewa rola mediów lokalnych w obiegu informacji kryzysowych.
– Media powinny weryfikować komunikaty i współpracować z samorządami. Plotki i fake newsy potęgują panikę. Tu liczy się tempo, ale i rzetelność – zaznacza Kulisz.
Geopolityka, migracje i ceny energii – globalne napięcia, lokalne skutki
Wojna w Ukrainie i konflikt na Bliskim Wschodzie przekładają się – zdaniem eksperta – na poczucie bezpieczeństwa, ceny energii i nastroje społeczne.
– Globalna niestabilność uderza także w mieszkańców Nysy – przez ceny surowców i koszty transportu. Potrzebujemy mądrego, kontrolowanego podejścia do migracji i realnej polityki integracyjnej.
Sztuczna inteligencja: narzędzie, nie straszak
PANS w Nysie wprowadza elementy AI na wielu kierunkach – od bezpieczeństwa wewnętrznego po pedagogikę.
– Sztuczna inteligencja będzie wspomagać decyzje, nie zastępować człowieka. Trzeba uczyć młodych, pracowników i seniorów, jak z niej korzystać i jak rozpoznawać zagrożenia (np. oszustwa).
Jednocześnie ekspert przypomina, że szybki postęp technologiczny wymaga systemowej edukacji i stałego podnoszenia kompetencji.
Dlaczego PANS w Nysie? Praktyka, relacje i szybkie wejście na rynek pracy
Na koniec – kilka słów do kandydatów na studia. PANS oferuje 15 kierunków; na Wydziale Nauk Społecznych m.in. bezpieczeństwo wewnętrzne, administrację oraz jednolite studia magisterskie z pedagogiki przedszkolnej i wczesnoszkolnej.
– Jesteśmy uczelnią o profilu praktycznym. W trakcie 3 lat studiów jest aż 6 miesięcy praktyk. Absolwent wychodzi gotowy do pracy – od policji i straży miejskiej, po wydziały zarządzania kryzysowego.
Atutem jest także klimatyczna, „rodzinna” atmosfera Nysy i bliskie relacje wykładowców ze studentami.
Podsumowanie
- Ekstremalne zjawiska pogodowe będą coraz częstsze – kluczowe są procedury i szkolenia na poziomie gmin i powiatów.
- Media lokalne są niezbędne w rzetelnej komunikacji kryzysowej.
- AI to narzędzie, które trzeba oswoić – edukując różne grupy wiekowe.
- PANS w Nysie stawia na praktykę i współpracę z instytucjami, przygotowując absolwentów do realnej pracy.
– Uczmy się na doświadczeniach, ćwiczmy procedury, angażujmy mieszkańców – wtedy będziemy bardziej odporni na wyzwania współczesności – podsumowuje dr hab. Marek Kulisz.
